Kamerbrief inzake Jaarplan 2019 Belastingdienst

Uitgelicht:

Selectie kinderopvangtoeslag uit het jaarplan 2019

In mijn brief van 26 april 2018 heb ik aangegeven een herziening van de plan- en rapportagecyclus van de Belastingdienst te overwegen. Als resultaat van die overweging heb ik op 14 juni 2018 aangekondigd voortaan jaarlijks een Jaarplan Belastingdienst en een afsluitende Jaarrapportage aan de Tweede Kamer te sturen, in het kader van een gestructureerde wijze van plannen en rapporteren die past binnen de reguliere plannings- en rapportagestructuur.

Het Jaarplan 2019
Het Jaarplan 2019 Belastingdienst dat ik u hierbij aanbied is de eerste versie van het Jaarplan Belastingdienst ‘nieuwe stijl’. Het Jaarplan 2019 bevat een uitwerking van de doelgroepen particulieren (die aangifte doen voor de inkomensheffing niet-winst), MKB-ondernemers en toeslaggerechtigden. Op weg naar een integraal jaarplan bevat het Jaarplan 2019 twee belangrijke componenten. De eerste component is de Handhavingsbrief, die is geïntegreerd in het jaarplan als het hoofdstuk uitvoering en toezicht. In dit hoofdstuk zijn tevens enkele specifieke thema’s die bijzondere aandacht verdienen opgenomen, zoals Brexit en de internationale activiteiten. De tweede component, hoofdstuk 3, beschrijft de hoofdthema’s van de veranderopgave ‘beheerst vernieuwen’ –personeel, ICT en sturing en beheersing- en de concrete aanpak op deze drie thema’s.

Het Jaarplan 2019 is in zekere zin een momentopname: het is opgesteld op basis van de kennis van nu. Interne en externe ontwikkelingen zullen hun invloed ook in 2019 laten gelden. Het Jaarplan 2019 gaat in op risico’s die nu worden gesignaleerd en de maatregelen die daarop worden genomen, met name ten aanzien van de onderwerpen personeel, ICT en sturing en beheersing. In de geplande voortgangsrapportages informeer ik uw Kamer over de stand van de uitvoering van deze maatregelen. Indien een interne of externe ontwikkeling daartoe aanleiding geeft dan zal ik uw Kamer daarover uiteraard aanvullend op de rapportages informeren.

De rapportages
Bij een jaarplan hoort ook een rapportage. De jaarplancyclus Belastingdienst is een nadere invulling van de begrotingscyclus van het ministerie van Financiën. Het Jaarplan vormt de start van de jaarplancyclus Belastingdienst die uitmondt in een afsluitende Jaarrapportage. Voor het eerst in mei 2020 zal zo’n Jaarrapportage, die aansluit op het Jaarplan 2019, verschijnen. Ook deze rapportage zal mee-evolueren met de ontwikkeling van het Jaarplan en kan onderwerp van overleg zijn met uw Kamer. Samen met twee tussentijdse voortgangsrapportages, in de maanden juni en oktober van het uitvoeringsjaar, rapporteer ik straks dus drie keer over het Jaarplan. Uw Kamer ontvangt in het voorjaar van 2019 nog een ‘klassieke’ Halfjaarsrapportage (de 23e, over de tweede helft van 2018) en daarna gaat de nieuwe cyclus van start waarin de rapportages teruggrijpen op het Jaarplan 2019. De ADR is gevraagd om de jaarrapportage en de voortgangsrapportages op het Jaarplan te onderzoeken en zijn bevindingen te rapporteren.

Jaarplannen 2020 en verder
Het Jaarplan 2019 is het eerste Jaarplan ‘nieuwe stijl’. Er is sprake van een ontwikkeltraject: niet alle doelgroepen zijn opgenomen en niet alle onderdelen van het plan zijn zo ver uitgewerkt dat al sprake is van een integraal, voldragen jaarplan. In de komende jaren worden geleidelijk doelgroepen toegevoegd (bijvoorbeeld grote ondernemingen) en zal het mogelijk zijn in te gaan op specifieke subdoelgroepen (bijvoorbeeld zeer vermogende particulieren). Uiteindelijk zal het Jaarplan de gehele Belastingdienst omvatten. Het plan biedt daarmee ook handelingsperspectief voor uw Kamer, omdat de prioriteitsafwegingen in het Jaarplan steeds beter zichtbaar zullen worden en het gesprek hierover kan worden gevoerd.

Tot slot
Met dit Jaarplan is een nieuwe weg ingeslagen van planvorming en rapportages. Deze aanpak heeft mede ten doel uw Kamer op maat, gestructureerd, te informeren: niet te veel, niet te weinig. Conform de motie Lodders c.s. zijn wij hierover met elkaar in gesprek; ik blijf uiteraard open staan voor een verdere dialoog over proces en inhoud.

———-

Selectie kinderopvang

Toeslaggerechtigden

Scherp op wijzigingen, juiste toeslag
Bij de aanvraag van een toeslag maken toeslaggerechtigden zelf vooraf een schatting van hun inkomen. Sommige toeslaggerechtigden moeten later geld terugbetalen, terwijl anderen juist nog geld krijgen. Vaak komt dit doordat zij wijzigingen niet of niet tijdig doorgeven. Omdat een terugvordering achteraf vervelend is voor toeslaggerechtigden en bewerkelijk voor de Belastingdienst, willen wij alle relevante wijzigingen snel kennen. Zodat een toeslag altijd op maat is.

Proactief wijzigingen verwerken
We maken gebruik van gegevens van derden om wijzigingen te achterhalen. Als we deze wijzigingen proactief verwerken, voorkomen we veel verrekeningen na afloop van het jaar. We investeren in het hulpverlenersnetwerk dichtbij de burger. Toeslagenservicepunten en dienstverleners helpen toeslaggerechtigden bij het aanvragen van een toeslag en bij het doorgeven van een wijziging.
Wij bieden deze helpers passende ondersteuning.

Checks en gerichte toezichtacties
Als de Belastingdienst beschikt over wijzigingen in het inkomen, passen we de schatting direct aan. Weten we niet zeker of iemands situatie verandert? Dan checken we dat. Bijvoorbeeld: we vragen ouders die kinderopvangtoeslag krijgen om zelf hun toeslag aan te passen wanneer hun kinderen naar school gaan. Daarnaast blijven we toezichtacties doen om veelgemaakte fouten te voorkomen. Zoals huiseigenaren die huurtoeslag aanvragen voor de eigen woning.

(…)

2.6.3 Activiteiten in 2019

Dienstverlening
Samenwerking met publieke en private partijen
Samen met een uitgebreid netwerk van onder andere sociaal raadslieden, intermediairs en toeslagenservicepunten krijgen burgers die dat nodig hebben hulp bij het indienen van een aanvraag of mutatie. Er is een landelijk dekkend netwerk van 155 servicepunten. De servicepunten kunnen via een speciaal portaal het aanvragen of wijzigen van toeslagen regelen.

Een andere voorziening om burgers te helpen is gebaseerd op overeenkomsten met toeslagendienstverleners. Deze dienstverleners helpen ook bij het vervullen van toeslagformaliteiten. Het gaat om gemeentes, bewindvoerders, juridisch loketten, kleinere welzijnsorganisaties, maar ook om kinderopvangorganisaties en verhuurders. Ook hier is een landelijke dekking. Zij kunnen telefonisch contact opnemen met het Belcentrum van Toeslagen en in bijzijn van de toeslaggerechtigde vragen stellen over individuele dossiers. We zorgen voor voorlichting en opleiding en een vast aanspreekpunt voor deze dienstverleners.

(…)

Toezicht en fraudeaanpak
Thematisch toezicht Wij voeren thematische toezichtacties uit die gericht zijn op specifieke groepen of situaties met een verhoogd risico op fouten. In 2019 voeren we toezichtacties uit die gericht zijn op groepen waarvan is geconstateerd dat deze relevante wijzigingen niet (tijdig) doorgeven en op groepen waarvan uit analyse is gebleken dat een aspect van de aanvraag niet juist is, zoals bijvoorbeeld bij huiseigenaren die huurtoeslag aanvragen voor de eigen woning. Daarnaast vragen we aanvragers waarvan de kinderen naar de basisschool of de middelbare school gaan proactief hun kinderopvangtoeslag te wijzigen. Met behulp van een risicoclassificatiemodel selecteren we risicovolle aanvragen en mutaties voor huurtoeslag en kinderopvangtoeslag voor controle.

Buitentoezicht
Bij twijfel of de gepresenteerde gegevens overeenkomen met de feitelijke situatie stellen wij buitentoezicht in. Deze onderzoeken voeren we uit bij kinderopvangorganisaties om op basis van de aanwezige administratie te kunnen vaststellen wat de feitelijke situatie is. Dergelijke onderzoeken kunnen leiden tot het terugvorderen van eerder verstrekte voorschotten, tot het opleggen van boetes of het instellen van strafrechtelijke vervolging.

Fraudeaanpak
Onze fraudeaanpak is vooral gericht op het voorkomen van structureel misbruik. Een belangrijk onderdeel van onze aanpak is het analyseren van fraudepatronen en -fenomenen en gebruik van contra-informatie. Data-analyses en onderzoeken naar individuele fraudesignalen en fenomenen geven inzicht in kenmerken van misbruik of gehanteerde werkwijzen in het geval van georganiseerd misbruik. Dit inzicht kan zowel leiden tot het treffen van structurele maatregelen ter voorkoming van een fenomeen als tot nieuwe toezichtthema’s.

Het strafrecht wordt met name ingezet in de gevallen waarbij sprake is van samenspanning tussen de aanvragers en facilitators die ter ondersteuning van de aanvraag valse stukken gebruiken, en op het georganiseerd misbruik van gegevens van het Landelijk Register Kinderopvangcentra en Peuterspeelzalen (LRKP). Wij besteden extra aandacht aan faillerende kinderopvangorganisaties omdat er in die situaties een hoger risico op fraude lijkt te bestaan.

Externe overheidssamenwerking
Wij nemen deel aan diverse projecten in het kader van het convenant Landelijke Stuurgroep Interventieteams. Dit geldt met name de gebiedsgebonden aanpak van bewoningsvraagstukken en de wijkgerichte aanpak. In deze projecten worden als risicovol aangemerkte adressen bezocht ter beoordeling van bewoning om vast te stellen of bijvoorbeeld toeslagen terecht worden verstrekt. We leveren daarvoor selecties van te onderzoeken adressen aan. Adressen worden door de gemeenten gecontroleerd en eventuele aanpassingen in de inschrijving in de basisregistratie personen (BRP) worden verwerkt in de verstrekte toeslagen. Tevens wordt ingezet op intensivering van de samenwerking met de GGD met betrekking tot het toezicht op kinderopvangorganisaties.

2.6.4 Vernieuwingen
Verbetermaatregelen kinderopvangtoeslag
Het kabinet heeft besloten dat de Belastingdienst verantwoordelijk blijft voor de uitvoering van de kinderopvangtoeslag en dat een aantal knelpunten in de uitvoering zal worden aangepakt. De Belastingdienst en het ministerie van SZW werken nauw samen om de verbetermaatregelen te realiseren. De maatregelen zijn vooral gericht op het terugdringen van zowel de hoogte van terugvorderingen als van het aantal terugvorderingen. Een van de maatregelen is het uitbreiden van de gegevensstroom van kinderopvangorganisaties naar de Belastingdienst. Deze aanpak is erop gericht het aantal terugvorderingen vanwege niet-bestede opvanguren substantieel terug te dringen. Een tweede maatregel betreft het intensief begeleiden van burgers bij wie er kans is op het ontstaan van schulden. Een derde maatregel betreft een verbetering van de digitale dienstverlening: we gaan ouders ondersteunen bij het vooraf schatten van het aantal opvanguren en gaan hen attenderen op de noodzaak om wijzigingen door te geven.